เซอร์กิต เบรกเกอร์มีอายุงานของมัน ทุกครั้งที่เบรกเกอร์ทริป เราไม่สามารถยกรีเซ็ตมันตลอดเวลาได้ โดยเฉพาะเบรกเกอร์ตัวที่ใหญ่กว่า 100A ขึ้นไป ซึ่งเราควรที่จะรู้ว่าเมื่อไหร่สมควรที่จะเปลี่ยนตัวเบรกเกอร์ โดยเฉพาะพวกเบรกเกอร์ MCCB (Molded Case Circuit Breaker) ในบทความนี้เราแนะนำไว้ถึง 3 วิธีที่ไว้ดูว่าเมื่อไหร่ที่สมควรเปลี่ยน
บทความนี้จะอยู่ในซีรีย์การบำรุงรักษาระบบควบคุม และแจกจ่ายกระแสไฟฟ้า หลังจากนี้เราจะมีบทความที่ว่า “เบรกเกอร์ทริปจะรีเซ็ตมันอย่างไรให้ปลอดภัย” และ “ถ้าต้องเปลี่ยนเบรกเกอร์ MCCB เราจะเลือกอย่างไร”.. และสามารถไปอ่านบทความเกี่ยวกับเบรกเกอร์ MCCB เพิ่มเติม ได้ที่ คู่มือและศูนย์รวมเบรกเกอร์ MCCB

สวัสดีครับ ยินดีต้อนรับเข้าสู่บทความของ Factomart ในวิดีโอนี้เราจะพูดถึงเรื่อง “เราจะรู้ได้อย่างไรว่าเบรกเกอร์ MCCB ควรที่จะเปลี่ยนเมื่อไหร่?” มันเป็นบทความหนึ่งในบล๊อกบทความ “การบำรุงรักษา ระบบควบคุม และแจกจ่ายกระแสไฟฟ้า ” ซึ่งในซีรีย์นี้จะมีอยุู่ 3 ตอนด้วยกัน บทความแรกเป็นเรื่อง “เราจะรู้ได้อย่างไรว่าเบรกเกอร์ MCCB ควรที่จะเปลี่ยนเมื่อไหร่?” ที่ผมจะพูดในวันนี้ เรื่องที่สองเป็น “เบรกเกอร์ทริป จะรีเซ็ตมันอย่างไรให้ปลอดภัย” เพราะบางทีคนจะไม่รู้วิธีการรีเซ็ต และไม่รู้สเต็ปในการเช็คตัวเบรกเกอร์นะครับ และเรื่องสุดท้าย “ถ้าต้องเปลี่ยนเบรกเกอร์ MCCB เราจะเลือกอย่างไรให้ไม่เป็นอันตราย?” เอาละครับเรามาเข้าเรื่องของวันนี้กันเลยครับ…….

เราจะมี 2 ประเด็นหลักๆ ด้วยกันนะครับ ประเด็นแรก ตัวเบรกเกอร์เองเนี่ยมีอายุงาน! แล้วอายุงานของมันจะเกี่ยวข้องกับว่า Fault แบบไหนที่เกิดขึ้นในระบบ และวิธีที่จะดูได้ว่า MCCB จะเป็นต้องเปลี่ยนแล้ว มี 3 วิธีด้วยกัน เดี่ยวเราจะอธิบายว่ามีแบบไหรบ้างนะครับ
สนใจเบรกเกอร์? กรุณากรอกฟอร์มให้ Factomart ติดต่อกลับ

ประเด็นแรกที่ผมอยากจะพูดก็คือ เบรกเกอร์จะมีอายุงานของมัน ตามมาตรฐาน IEC-947-2 ทางผู้ผลิตรับประกันว่าเบรกเกอร์สามารถจะทนซ็อตเซอร์กิตได้เพียงแต่ 2 ครั้งเท่านั้น ด้วยบางตัวถ้าเกิดดูค่า Icu กับ Ics แล้ว สามารถจะรับประกันได้ถึง 3 ครั้ง แต่ก็จะไม่มากกว่านี้แล้ว มันไม่ได้หมายความว่าถ้าเบรกเกอร์ทริป 2-3 ครั้งแล้ว แล้วคุณจำเป็นต้องเปลี่ยนมันใหม่ เพราะว่าตัวเบรกเกอร์เองไม่ได้ทริปจากการช็อตเซอร์กิตอย่างเดียว

เบรกเกอร์มี 3 ประเด็นที่มันจะทริป ก็คือ ประเด็นแรก Short-Circuit ประเด็นที่สอง Over-current หรือกระแสเกิน และประเด็นที่สาม Shunt Trip เป็นการทริปโดยที่รับสัญญาณมาให้ทริปจาก Protection Relay ซึ่ง Protection Relay ก็จะมีที่เกี่ยวกับ Over Voltage กับ Under Voltage หรือการที่เฟสมันหายไปเฟสหนึ่ง แต่ที่มันยากก็คือเราเองไม่รู่ว่าเบรกเกอร์มันทริป แต่ไม่รู่ว่ามันทริปเพราะอะไร ตรงนี้มันก็จะมีวิธีดูของมันอีก มี 3 วิธีด้วย ก่อนที่จะไปถึงประเด็นนั้นเนี่ย เดี๋ยวเราจะมาดูวิดีโอที่โชว์ให้เห็นว่าตัวเบรกเกอร์เนี่ย ถ้าเกิดมันเกิดช็อตเซอร์กิตแล้วใช้ต่อไปเรื่อยๆ แล้วเนี่ย มันจะเกิดอะไรขึ้น

ผมขอบคุณผู้ผลิตฟิวส์ Ferraz Shawmut ที่ได้ทำวิดิโอนี้ให้เราได้มาเรียนรู้กันนะครับ
ในวิดีโอนี้นะครับ ทาง Ferraz Shawmut เนี่ย เขาทำการทดสอบเบรกเกอร์ที่ 25 A Breaker นะครับ มี Breaking Capacity 50 kA แล้วใส่ Fault เข้าไป 25 kA ก็คือครั้งหนึ่งของที่เบรกเกอร์รับได้ ที่แรงดัน 480 V ระหว่างทดสอบเนี่ยทางเขาทำการปิดโหลด แล้วก็ปิดไฟเลี้ยง ปล่อยให้เบรกเกอร์เย็นลงก่อน จากนั้นก็โยกขึ้น โยกลง 3 ครั้ง ก่อนที่จะทดสอบเพิ่มเติม เดี่ยวเรามาดูกันต่อเลยครับ

การช็อตครั้งแรกจะเห็นได้ว่าตัวเบรกเกอร์ทำงานได้อย่างไม่มีปัญหาอะไรเลยครับ

จะเห็นได้ว่าการช็อตครั้งที่ 2 จะมีเขม่าควันดำๆ ออกมามากขึ้นนะครับ

การช็อตครั้งที่ 5 ประกายไฟจะแรงมากขึ้น แล้วมีควันเยอะ มีรอยไหม้สีดำตรงผนังใกล้ๆ สายไฟ

และการช็อตครั้งที่ 8

เมื่อทดสอบครั้งที่ 8 แล้ว ทางวิศวกรก็ลองเช็คเบรกเกอร์ดู จะเห็นว่าไฟมันไม่เข้าแล้ว และได้ลองโยกคันโยกขึ้น เบรกเกอร์มันยังมีเสียงเหมือนทำงานอยู่ แต่ไฟไม่ผ่านแล้ว เข็มที่มิเตอร์ไม่ขยับไปทางขวาเลย ลองวัดดูอีกครั้ง เข็มมิเตอร์ไม่กระติกเลยครับ

อันนี้เป็นภาพนิ่งของการช็อตครั้งที่ 8 พวกอุปกรณ์อย่างเบรกเกอร์เนี่ยมันยากต่อการบอกว่ามันยังมีอายุงานเหลืออยู่เท่าไหร่นะครับ

ทีนี้เราจะมาดูวิธีที่จะพิจารณาว่าเบรกเกอร์ที่เราใช้อยู่ยังใช้ได้ต่อไปหรือเปล่านะครับ
วิธีแรกนะครับ ก็คือ ดูสภาพของ MCCB เราจะดูพวกรอยไหม้ รอยเขม่า รอยดำ หรือพวกรอยแตกร้าวของมัน ถ้าเกิดมีรอยเหล่านี้เนี่ย เราก็ต้องคิดแล้วว่าหาเปลี่ยนดีกว่าที่จะไปรีเซ็ตมัน
วิธีที่สอง ถ้ารู้ว่าเบรกเกอร์ MCCB ทริปมาจาก Short-Circuit นับครั้ง โดยการที่เราไปดูแล้วเนี่ย เห็นว่าสายไคว้กันหรือเราทราบจากทางโหลดว่ามีการทริปจาก Short-Circuit ให้นับครั้งเอานะครับ เพราะว่าทางผู้ผลิตเนี่ย เขารับประกันตามมาตรฐาน IEC ว่ามันสามารถทำงานได้แค่ 2 ครั้งเท่านั้นเอง
วิธีที่สาม วิธีที่ชัวร์ที่สุดก็คือ ตอนที่ทำ PM ใช้ Meter ต่างๆ ในการทดสอบว่าตัวเซอร์กิต เบรกเกอร์ MCCB เนี่ยยังทำงานอยู่หรือเปล่าครับ

มิเตอร์ที่ใช้บ่อยๆ จะมีอยู่ด้วยกัน 3 ชนิดครับ ตัวแรกเป็น DMM หรือ Digital Multimeter เพื่อทดสอบว่าไม่มีเฟสใด เฟสหนึ่งหายไป ตัวที่ 2 Micro Ohm Meter ในการวัดความต้านทานของหน้าคอนแทค ซึ่งความต้านทานที่วัดได้เนี่ยจะต้องค่อนข้างต่ำมาก ต่ำแค่นั้นจะขึ้นอยู่กับตัว MCCB Rating เอง และตัวสุดท้ายก็คือ Mega Ohm Meter หรือ Insulation Tester ที่เราใช้ในการวัดค่าความต้านทานความเป็นฉนวนไฟฟ้าของ MCCB และทั้งหมดนี้ก็คือวิธีจะบอกได้ว่าเราควรที่จะเปลี่ยนเบรกเกอร์ MCCB เมื่อไหร่ครับ

ผมได้สรุปไว้ว่าตัวเซอร์กิตเบรกเกอร์นั้นมีอายุงานของมัน เพราะฉะนั้นตรวจดูให้ดี โดยเฉพาะเบรกเกอร์ที่มีขนาดใหญ่ว่า 100 A ขึ้นไปนะครับ

ในซีรีย์การบำรุงรักษาระบบควบคุม และแจกจ่ายกระแสไฟฟ้าของเรา จะมีตอนไปที่เราจะมาพูดถึงว่าถ้าตัวเบรกเกอร์ทริป เราจะรีเซ็ตมันอย่างไรให้ปลอดภัยนะครับ และหลังจากนั้นเราจะมาพูดถึงว่า ถ้าต้องการเปลี่ยนเบรกเกอร์ MCCB เราจะเลือกอย่างไรให้ไม่เป็นอันตราบ ?
ถ้าคุณชอบบทความนี้ กรุณาช่วยกด Like เป็นกำลังใจให้กับทีมงานของเราด้วยนะครับ ถ้ามีคำถามหรืออยากคอมเม้นท์อะไรให้คอนเม้นท์มาหาเราได้เลยนะครับ และถ้าไม่อยากพลาดบทความต่อๆ ไปของเราแล้วล่ะก็ ก็กด Subscribe ไว้เลยนะครับ แล้ววันนี้ผมขอลาไปก่อนนะครับ สวัสดีครับ