สำหรับประเภทของปั๊มที่มีใช้ในอุตสาหกรรมนั้นจะมีหลากหลายประเภทด้วยกัน แต่ Centrifugal pump หรือปั๊มหอยโข่ง ถือเป็นปั้มที่มีใช้งานอย่างมากในอุตสาหกรรมต่างๆ โดยอาศัยหลักการแรงเหวี่ยงหนีศูนย์ ในการ Start motor ของปั้มน้ำนั้นไม่ค่อยเกิดปัญหามากในระบบไฟฟ้า แต่ปัญหาส่วนใหญ่จะอยู่ที่ตัวของอุปกรณ์ที่อยู่ในระบบท่อ ตั้งแต่ใบพัด ข้อต่อต่างๆ ระบบวาล์ว จนกระทั่งเครื่องมือวัดและเซนเซอร์ต่างๆ ในระบบ โดยปัญญาที่เกิดมักจะเกิดตอน Stop motor แบบทันทีทันใด เช่นการหยุดจ่ายไฟให้กับมอเตอร์ ซึ่งทำให้เกิด Pressure wave ความดันคลื่นและก่อให้เกิน Water Hammer ตามมา ทำให้อุปกรณ์ต่างๆ ที่กล่าวถึงได้รับความเสียหาย ธรรมชาติของโหลดประเภทนี้จะมีค่า Moment of inertia ไม่สูงมากนัก เมื่อเทียบกับ Breaking torque ของปั้มที่สูงมาก
สำหรับการสตาร์ทมอเตอร์ของโหลดนี้นั้นจะสามารถสตาร์ทได้หลายแบบไม่ว่าจะเป็น DOL (Direct online) , Star-Delta หรือ Soft start ก็สามารถสตาร์ทได้ แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นการสตาร์ทในแต่ละแบบก็มีข้อดีข้อเสียที่แตกต่างกันไป แล้วคุณคิดว่าใน 3 แบบ แบบไหนกันที่เหมาะและคุ็มค่าสุด มาดูกัน
สตาร์ทโดย Direct online (DOL)
การ Start motor แบบ DOL กับโหลดประเภทปั้มน้ำนั้น ไม่ค่อยส่งผลกระทบในระบบไฟฟ้ามากเท่าไหร่ ในกรณีที่ไม่ได้มีมอเตอร์ปั้มน้ำหลายๆ ตัวทำงานพร้อมกัน แต่ปัญญาที่น่าเป็นห่วงคือการ Free wheel stop motor หรือการหยุดมอเตอร์โดยไม่มีการควรคุมความเร็วหรือค่าแรงบิดของมอเตอร์ ซึ่งทำให้เกิดปัญหาความดันกระชากภายในระบบท่อ หรือ pressure surge และก่อให้เกิด water hammer ซึ่งทำให้ระบบท่อ และอุปกรณ์ต่างๆ ได้รับความเสียหาย ซึ่งเป็นต้นทุนสูงในการซ่อมบำรุงรักษา ยิ่งถ้าในระบบมีการ Start และ Stop motor pump บ่อยครั้งต่อชั่วโมง ยิ่งเป็นการเร่งความเร็วของการเสื่อมสภาพของอุปกรณ์ต่างๆ ในระบบท่อเอง
สตาร์ทโดย สตาร์-เดลต้า (Star-Delta)
การ start และ stop แบบ DOL หรือ Start Delta กับโหลดและงานประเภทนี้นั้น เป็นเรื่องที่ยากและต้องมีความระมัดระวังปัญหาที่จะเกิดขึ้นจาก Water hammer ที่ตามมา ซึ่งเป็นปัญหาหลัก นอกจากนี้การเริ่ม Start motor แบบ Start จะทำการลดค่าแรงดันไฟฟ้าในระบบลดลงไปประมาณ 42% ซึ่งเป็นผลทำให้ค่าแรงบิดที่มอเตอร์จะเอาชนะค่าแรงบิดของโหลดลดลงไปด้วย ทำให้อาจจะเกิดปัญหาการ Start Motor ไม่ออก รวมถึงสร้างแรงบิดไม่พอที่จะเร่งความเร็วไปให้เท่ากับความเร็วมอเตอร์ที่ต้องการ การเปลี่ยนวงจรจาก Start เป็น Delta ในช่วงที่มอเตอร์มีความเร็ว 80-85% นั้น เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นเป็นธรรมดาของโหลดประเภทนี้ แต่ก็ทำให้แรงบิด เป็นสัดส่วนกำลังสองของกราฟความเร็วเช่นกัน ทำให้มอเตอร์กินกระแสสูงมาก เพื่อที่จะรักษาสภาพสมดุลย์ของโหลดไว้ ในขณะที่เปลี่ยนวงจร Star เป็น Delta นั้น จึงทำให้เกิดกระแส และความเครียดในระบบสูงมาก รวมถึงความต่างศักย์ของแรงเคลื่อนไฟฟ้าระหว่างมอเตอร์แรงระบบไฟฟ้าซึ่งอาจมีค่าเป็น 2 เท่าของแรงดันในระบบ เช่น 400V สูงขึ้นเป็น 800V ซึ่งสร้าง Current Spike สูงมากในระบบ สามารถดูได้จากตัวอย่างจากกราฟด้านล่าง
สตาร์ทโดย ซอฟสตาร์ท (Soft Starter)
สำหรับการ start และ stop motor ที่มีโหลดและงานปั้มน้ำโดยใช้ soft start นั่้นสามารถช่วยลดปัญหาต่างๆ ที่กล่าวมาในตอนแรกได้ทั้งหมด โดยอาศัย Voltage ramp up ในช่วงการ Start motor เพื่อลดการเกิดกระแสกระชากต่างๆ รวมถึงช่วยเร่งความเร็วมอเตอร์ให้ถึงความเร็วที่ต้องการได้ตามเวลา โดยไม่ต้องมีการหยุดจ่ายไฟให้กับมอเตอร์ และลดปัญหาการเกิด Water hammer จากการหยุดปั้มแบบทันที โดยอาศัยฟังก์ชั่นการหยุดแบบพิเศษ ที่ใช้ Torque control ซึ่งจะลดค่าความเร็วรอบ และแรงบิดของมอเตอร์ลงได้อย่างเป็นเชิงเส้น และเป็นไปตามกราฟที่เหมาะสม นอกจากนี้ตัว Soft start ยังคงมีฟังก์ชั่นพิเศษที่คอยตรวจจับ Underload protection จากการหยุดปั้มไม่ให้ทำงานเมื่อไม่มีโหลด หรือ Run dry pump หรือฟังก์ชั่นป้องกันการ Lock rotor เมื่อมีการ Start Load ที่มี Breaking Torque สูงๆ โดยใช้ Kick start ในการจ่าย pulse แรงดันสูงในการ Start motor
ในการเลือกขนาดของ Softstart สำหรับงาน water pump นั้น สามารถเลือกขนาดเท่ากับพิกัดของมอเตอร์ได้เลย เนื่องจาก Load มีค่า moment of inertia ไม่สูงมาก แต่ถ้ามีการ Start และ Stop มากกว่า 10 ครั้งต่อชั่วโมง ควรเลือกขนาดของตัว Softstart ให้ใหญ่กว่าเดิม 1 ขนาด