การติดตั้งเครื่องชาร์จ EV Charger อาจเป็นเรื่องที่ท้าทายสำหรับบางคน คงมีคำถามและข้อกังวลเกี่ยวกับความปลอดภัยในระบบติดตั้ง ความปลอดภัยเป็นสิ่งที่สำคัญอย่างยิ่ง เมื่อเกี่ยวข้องกับระบบไฟฟ้า รวมถึงการใช้งานในสภาพแวดล้อมที่อาจจะเจอกับฝนหรือแสงแดด เมื่อต้องติดตั้งเครื่องชาร์จ EV Charger ในบริเวณกลางแจ้งหรือพื้นที่เปิด
หนึ่งในอุปกรณ์ที่มีความสำคัญต่อความปลอดภัยขณะใช้งาน EV Charger คือเบรกเกอร์ RCD Type B หรือ Residual Current Device อุปกรณ์ป้องกันกระแสไฟรั่ว ไฟดูด ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการป้องกันอันตรายจากกระแสไฟฟ้าที่รั่วไหล ในบทความนี้เราจะอธิบายถึงความสำคัญของ RCD Type B ในการติดตั้งเครื่องชาร์จ EV Charger และเหตุผลที่ทำไมคุณควรติดตั้งเบรกเกอร์ประเภทนี้ เพื่อความปลอดภัยขณะใช้งานระบบชาร์จ EV Charger ของคุณ
RCD Type B คืออะไร
ก่อนจะพูดถึง RCD Type B จะขออธิบายเครื่องตัดไฟรั่ว ไฟดูด RCD ก่อน เพื่อคุณจะได้ทำความเข้าใจเกี่ยวกับ RCD (Residual Current Device) กันก่อน
เครื่องตัดไฟรั่ว RCD (Residual Current Device) คือ เครื่องตัดไฟฟ้าอัตโนมัติที่จะตัดกระแสไฟฟ้าภายในระยะเวลาที่กำหนด เมื่อกระแสไฟฟ้าที่ไหลผ่านเข้าและออก มีค่าไม่เท่ากัน นั่นคือมีกระแสไฟฟ้าบางส่วนที่รั่วหายไป เช่น รั่วไหลจากเครื่องใช้ไฟฟ้าลงดินหรือกระแสไฟฟ้ารั่วผ่านคนที่ไปสัมผัสอุปกรณ์ที่มีไฟรั่วอยู่ ขณะใช้งานปกติจะไม่มีกระแสไฟฟ้ารั่ว ดังนั้น เครื่องตัดไฟรั่ว จะไม่ทำงาน เป็นอุปกรณ์ที่ออกแบบมาเพื่อป้องกันอันตรายจากกระแสไฟฟ้า โดยทำการตัดวงจรไฟฟ้าอย่างรวดเร็วเมื่อมีการสัมผัสโดนจึดที่มีไฟรั่ว ซึ่ง RCD มีหลายประเภท ทั้ง Type AC, Type A, Type F และ Type B ที่เรากำลังจะพูดถึงกัน
RCD Type B เป็นอุปกรณ์ที่สามารถตรงจับกระแสไฟฟ้า AC แบบไซน์ซอยด์, กระแสไฟฟ้า DC แบบพัลซิ่ง รวมทั้งกระแสไฟฟ้าหลายความถี่และกระแสไฟตกค้าง DC แบบเรียบ นอกจากนี้การทริปจะถูกกำหนดด้วยความถี่ที่แตกต่างกันตั้งแต่ 50Hz ถึง 1kHz โดยแหล่งจ่ายไฟฟ้ากระแสสลับ AC กระแสไฟตกค้าง DC บริสุทธิ์ส่วนใหญ่สามารถสร้างขึ้นได้จากวงจรเรียงกระแสแบบสามเฟส (three-phase rectifier) แต่ก็มีที่มาจากวงจรเรียงกระแสเฟสเดียวบางตัวอีกด้วย
RCD Type B มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้สำหรับโหลดที่มีวงจรเรียงกระแสสามเฟส เช่น ไดรฟ์แบบปรับความเร็วได้ ระบบ PV สถานีชาร์จ EV และอุปกรณ์ทางการแพทย์
ภาพแสดงประเภท RCD พร้อมรูปคลื่น (Waveform) และการใช้งาน
และ RCD Type B ยังเป็นอุปกรณ์ที่มาตรฐานการไฟฟ้า กำหนดไว้ในในมาตรฐานการติดตั้งสถานีชาร์จ EV ซึ่งมีรายละเอียดข้อกำหนดสำหรับการติดตั้งเครื่องชาร์จรถไฟฟ้า EV Charger ตามรายละเอียดในหัวข้อถัดไป
ข้อกำหนดทั่วไป สำหรับการติดตั้ง
มาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟ้าสำหรับแหล่งจ่ายไฟรถยนต์ไฟฟ้า เพื่อชาร์จประจุไฟฟ้า สำหรับสถานีชาร์จไฟ กำหนดโดยการไฟฟ้า เพื่อใช้เป็นข้อกำหนดสำหรับการออกแบบและติดตั้งสถานีชาร์จ EV มีรายละเอียด ดังนี้
1. วงจรย่อยที่จ่ายไฟให้ EVSE จะต้องมีระบบป้องกันอันตรายต่อบุคคลดังต่อไปนี้ ทุกข้อ
- สายดิน (เป็นไปตามข้อ 4.) และ
- เครื่องตัดไฟรั่ว (RCD) ต้องเป็น type B พิกัด I <= 30 mA ชนิดตัดกระแสไฟฟ้าสายที่มีกระแสไฟฟ้าทุกเส้นรวมถึงนิวทรัลออกพร้อมกัน และมีขนาดพิกัดกระแสไม่น้อยกว่าพิกัดของเครื่องป้องกันกระแสเกิน
หมายเหตุ
- สามารถใช้ RCD type A หรือ F ร่วมกับอุปกรณ์ที่สามารถตัดวงจรจ่ายไฟหากมีกระแสลัดวงจรลงดินแบบกระแสตรง (d.c. fault current) เกิน 6 mA (RDC-DD) แทน RCD type B ได้
- ตำแหน่งการติดตั้งเครื่องตัดไฟรั่วสามารถติดตั้งได้ที่แผงวงจร ตำแหน่งก่อนเข้า EVSE (Electric vehicle supply equipment) หรือภายใน EVSE ได้
- RCD type B ต้องไม่ติดตั้งภายใต้วงจรที่มี RCD type อื่นอยู่ที่เมนของวงจรนั้น ๆ
ข้อยกเว้น สามารถละเว้นการติดตั้ง RCD ได้ในกรณีที่ EVSE มีการแยกจากกันทางไฟฟ้า (Electrical separation) เช่น ใช้หม้อแปลงแยกวงจรหรือหม้อแปลงแยกขดลวด (Isolating transformer)
2. วงจรย่อยที่จ่ายไฟให้ EVSE ต้องแยกต่างหากจากการจ่ายไฟให้กับโหลดอื่น ๆ
3. วงจรย่อยแต่ละวงจรสามารถจ่ายไฟให้ EVSE ได้ 1 ชุดเท่านั้น
4. สายไฟฟ้าของวงจรย่อยที่จ่ายไฟให้ EVSE ต้องมีขนาดพิกัดกระแสไม่ต่ำกว่า 1.25 เท่าของกระแสด้านไฟเข้า (Input) ของ EVSE และไม่ต่ำกว่าพิกัดกระแสของเครื่องป้องกันกระแสเกิน
5. กำหนดให้ใช้ค่า Demand factor เท่ากับ 1 สำหรับโหลด EVSE ในการคำนวณหาขนาดสายป้อนและสายเมน ยกเว้นมีระบบควบคุม Demand แต่ทั้งนี้วงจรย่อยที่จ่ยไฟให้ EVSE ต้องมี Demand Factor เท่ากับ 1
6. แต่ละ EVSE ต้องมีเครื่องป้องกันกระแสเกินพิกัดกระแสไม่ต่ำกว่าพิกัดกระแสด้านไฟเข้า (Input) ของ EVSE
ทำไมต้องใช้ RCD Type B
เหตุผลหลักในการใช้ RCD Type B คือ ความสามารถในการตรวจจับข้อผิดพลาดทั้ง AC (ไฟฟ้ากระแสสลับ) และ DC (ไฟฟ้ากระแสตรง) ในระบบชาร์จไฟรถ EV โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อรถยนต์ไฟฟ้าเชื่อมต่อกับเครื่องชาร์จ ซึ่งข้อผิดพลาดของกระแสไฟฟ้า AC เกิดขึ้นได้ค่อนข้างบ่อยและอาจเกิดขึ้นในวงจรไฟฟ้าต่างๆ ได้ อย่างไรก็ตามข้อผิดพลาดของกระแสไฟฟ้า DC จะเกิดขึ้นเฉพาะกับการชาร์จรถไฟฟ้า EV เนื่องจากอินเวอร์เตอร์ในรถ ข้อผิดพลาด DC เหล่านี้อาจเป็นอันตรายและเสี่ยงต่อการเกิดไฟฟ้าช็อตหรือไฟไหม้ตามมาได้
การใช้ RCD Type B ช่วยเพิ่มความปลอดภัยของการติดตั้งเครื่องชาร์จ EV Charger โดยให้การป้องกันที่ครอบคลุมจากไฟฟ้าช็อตและอันตรายจากไฟไหม้ สามารถตรวจจับกระแสรั่วไหลเพียงเล็กน้อยได้อย่างรวดเร็ว และตัดวงจรทันที เพื่อป้องกันสถานการณ์ที่อาจเป็นอันตราย ช่วยปกป้องเจ้าของบ้าน เจ้าของรถ EV ที่อยู่ใกล้กับ EV Charger ในกรณีติดตั้งที่ชาร์จรถไฟฟ้าที่บ้าน ช่วยให้ผู้อยู่อาศัยปลอดภัยจากไฟฟ้าช็อต และความเสียหายอื่นๆ ที่อาจเกิดขึ้นจากไฟฟ้าลัดวงจรหรือไฟฟ้าขัดข้อง
ทำไมถึงไม่ใช้ RCD Type A
การใช้เบรกเกอร์ RCD Type A ในระบบการชาร์จรถยนต์ไฟฟ้า EV Charger ไม่ได้ถูกระบุมาตรการติดตั้งที่องก์กรด้านการไฟฟ้าแนะนำไว้ สาเหตุที่ไม่แนะนำให้ใช้ RCD Type A เพราะ RCD Type A ไม่สามารถตรวจจับและป้องกันอุบัติเหตุจากกระแสไฟฟ้า (Type B) ได้ ซึ่ง EV charger อาจมีความต้องการในการตรวจจับและป้องกันกระแสไฟฟ้า เนื่องจากมีการเกิดการเปลี่ยนแปลงความถี่และการเปลี่ยนแปลงไฟฟ้าที่มากกว่าที่ EV charger รับได้ในบางกรณี การใช้ RCD Type A ในระบบ EV charger อาจทำให้ความปลอดภัยลดลง เนื่องจากไม่สามารถตรวจจับความผิดปกติที่เกิดจากกระแสไฟฟ้า (Type B) ได้ ส่งผลให้อาจเป็นอันตรายในบางสถานการณ์
ในหลายประเทศ กฎระเบียบและข้อบังคับทางไฟฟ้ากำหนดให้ใช้ RCD Type B สำหรับติดตั้ง EV Charger ซึ่งเบรกเกอร์ RCD Type B นั้นสามารถตรวจจับและป้องกันอุบัติเหตุจากกระแสไฟฟ้า และมีความสามารถในการรักษาความปลอดภัยสูงสุดสำหรับระบบ EV Charger จำเป็นในการใช้งานสำหรับอุปกรณ์ไฟฟ้าแบบอิเล็กทรอนิกส์ที่มีการเปลี่ยนแปลงความถี่และการเปลี่ยนแปลงไฟฟ้า การปฏิบัติตามกฎระเบียบเหล่านี้มีความสำคัญไม่เพียงแต่เพื่อความปลอดภัยเท่านั้น แต่ยังเพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาทางกฎหมายที่อาจเกิดขึ้นอีกด้วย
ไลฟ์สไตล์การขับขี่บนท้องถนนยุคใหม่ พร้อมเริ่มต้นที่นี่แล้ว! เลือกซื้อ EV Charger และค้นหาสินค้าเหมาะสม สำหรับการใช้งานบนท้องถนน เพื่อให้รถของคุณเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างโลกพลังงานสะอาด ด้วยเทคโนโลยีการชาร์จที่ล้ำสมัย !!
